Khiếu nại về đất đai, nhà cửa tại Việt Nam hiện là một vấn nạn vì rất nhiều vụ việc rơi vào bế tắc, suốt nhiều năm trời vẫn không giải quyết được. Hằng ngày vẫn có biết bao nhiêu người dân bị lấy đất đai, phá nhà cửa một cách trái luật tiếp tục kêu oan ở các cơ quan trung ương.
Ghi nhận từ Tổ Tư vấn pháp luật của Việt Nam Thời báo, nhiều hồ sơ khiếu nại của người dân đã bị xử ép. Thay vì mạnh dạn yêu cầu khởi kiện, người dân lại tiếp tục làm đơn kêu oan lên các cấp cao hơn.
Tư cách khởi kiện
Điều 48, Luật Tố tụng hành chính quy định người khởi kiện phải có năng lực chủ thể khi tham gia quan hệ pháp luật về tố tụng hành chính. Năng lực chủ thể này gồm có năng lực pháp luật tố tụng hành chính và năng lực hành vi tố tụng hành chính.
Nôm na, mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức đều có quyền yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Trường hợp là người chưa thành niên (dưới 18 tuổi), chưa có quyền trực tiếp khởi kiện vụ án thì thông qua người đại diện là cha mẹ, hoặc anh chị.
Hồ sơ khởi kiện
Bộ hồ sơ khởi kiện cần có các loại giấy tờ như sau: Đơn khởi kiện (theo mẫu); Các tài liệu chứng minh cho yêu cầu của người khởi kiện; Bản sao quyết định hành chính gây oan sai, bản sao quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có), cung cấp các chứng cứ khác để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình; Cung cấp cho Tòa án hồ sơ giải quyết khiếu nại (nếu có) và bản sao các văn bản tài liệu trong hồ sơ giải quyết; Giấy uỷ quyền (nếu người khởi kiện cử người đại diện); Bản sao hộ khẩu, chứng minh nhân dân (có chứng thực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền); Bản kê các tài liệu nộp kèm theo đơn kiện (ghi rõ bản chính, bản sao).
Người khởi kiện nộp 02 (hai) bộ hồ sơ khởi kiện để Tòa án thông báo việc khiếu kiện cho người bị kiện. Ngoài ra, người khởi kiện cung cấp biên lai nộp tiền tạm ứng án phí sơ thẩm, trong trường hợp người khởi kiện kháng cáo phải nộp tiền tạm ứng án phí phúc thẩm; trừ trường hợp người khởi kiện được miễn nộp tiền tạm ứng án phí hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí.
Thời hiệu khởi kiện
Theo quy định tại Điều 104 Luật Tố tụng hành chính, thời hiệu khởi kiện hành chính là thời hạn mà cá nhân, cơ quan, tổ chức được quyền khởi kiện để yêu cầu Toà án giải quyết vụ án hành chính bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.
Thời hiệu khởi kiện đối với từng trường hợp được quy định như sau: 01 năm, kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính đã xâm phạm quyền về lợi ích; 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc.
Khi chứng minh còn trong thời hiệu khởi kiện, phải xem xét các vấn đề sau: Thời điểm bắt đầu tính thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính; Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan; Thời hiệu khởi kiện đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính liên quan đến quản lý đất đai.
Trường hợp cá nhân bị ảnh hưởng trực tiếp từ quyết định hành chính ấy, và người đó cũng là đối tượng được nhận quyết định, thì thời điểm bắt đầu tính thời hiệu khởi kiện là kể từ ngày cá nhân ấy nhận được quyết định hành chính.
Trường hợp cá nhân không phải là đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi quyết định hành chính, và cũng không phải là đối tượng được nhận quyết định và thực tế là cũng không nhận được quyết định đó, thì thời điểm bắt đầu tính thời hiệu khởi kiện là kể từ ngày cá nhân ấy biết được quyết định đó.
Trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác làm cho người khởi kiện không khởi kiện được trong thời hạn quy định, thì thời gian có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác không tính vào thời hiệu khởi kiện.
Các quy định của Bộ luật Dân sự về cách xác định thời hạn, thời hiệu cũng được áp dụng trong tố tụng hành chính. Không tính vào thời hiệu khởi kiện thời gian xảy ra các sự kiện sau đây: Thiên tai, địch họa, nhu cầu chiến đấu, phục vụ chiến đấu hoặc do lỗi của cơ quan Nhà nước; Chưa có người đại diện trong trường hợp người có quyền khởi kiện chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; Chưa có người đại diện khác thay thế hoặc vì lý do chính đáng khác mà không thể tiếp tục đại diện được (người đại diện chết).
Kiện liên quan đất đai
Đối với các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai, mà quyền khởi kiện phát sinh trước ngày 01-7-2011 khi thời hiệu khởi kiện vụ án hành chính theo quy định của Luật Tố tụng hành chính đã hết, thì người khởi kiện vẫn được quyền khởi kiện trong thời hạn 1 năm, kể từ ngày Luật Tố tụng hành chính có hiệu lực pháp luật (ngày 01-7-2011).
Lưu ý, quyền khởi kiện này chỉ được chấp nhận nếu trước đó người khởi kiện đã thực hiện việc khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp tỉnh từ ngày 01-6-2006 đến ngày Bộ luật Tố tụng hành chính có hiệu lực, mà khiếu nại không được giải quyết, hoặc đã được giải quyết nhưng người dân không đồng ý với việc giải quyết khiếu nại.
Trường hợp người khiếu nại không cung cấp được tài liệu, chứng cứ chứng minh thì Tòa án yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại cung cấp cho mình tài liệu, chứng cứ về việc người khởi kiện đã thực hiện việc khiếu nại và hồ sơ giải quyết khiếu nại (nếu có).
Người dân đang chịu oan ức, xin hãy mạnh dạn khởi kiện thay vì cứ nhẫn nhục khiếu nại.
No comments:
Post a Comment