Quốc Bảo
15-03-2013
Có những từ quen thuộc đến nỗi chúng ta không để ý tìm hiểu ý nghĩa làm gì. Từ “cộng hòa” trong tên nước “Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” là một ví dụ.
Thử khảo sát nhiều người một cách bất chợt, ít ai giải thích cho rành rẽ hai chữ “cộng hòa” nghĩa là gì. Nói một cách ngắn gọn nhất, dùng cụm từ “cộng hòa” là để đối chọi với cụm từ “quân chủ”. Nhà nước quân chủ do vua đứng đầu, sở hữu, điều hành rồi chuyển giao cho người trong hoàng tộc; nhà nước cộng hòa do dân bầu lên để điều hành đất nước do đó đất nước là của chung, của tất cả người dân chứ không phải của riêng một giai cấp, đẳng cấp hay vị thiên tử nào.
Thiết nghĩ, “cộng hòa”, như thế, là cụm từ để chỉ hình thức nhà nước chứ không phải là bản thân đất nước. Liệu có cần thiết đưa vào tên nước hay không?
Ngoài ra, cộng hòa là một danh từ chứ không phải là tính từ. Trong tiếng Anh tên các nước có hai chữ cộng hòa đều được dịch là “the Republic of” (như tên nước Việt Nam hiện nay là “The Socialist Republic of Vietnam”). Vì thế các đề xuất quay trở lại dùng tên nước như cũ “Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” là không ổn. Đây là cụm từ viết sai ngữ pháp tiếng Việt – không thể dùng cụm từ sai ngữ pháp làm tên nước.
Nhưng tên nước của chúng ta không chỉ có hai từ “cộng hòa” mà xác định rõ đây là thể chế “cộng hòa xã hội chủ nghĩa”, ý muốn phân biệt với các thể chế cộng hòa khác.
Vấn đề ở chỗ, chủ nghĩa xã hội là một chủ thuyết, diễn tả một mong muốn hình thái đất nước sẽ được xây dựng trong tương lai. Các tài liệu chính thức tập trung vào đặc điểm của một xã hội như “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” và các đặc trưng như do nhân dân làm chủ, có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu… Trong các đặc trưng này, cái phân biệt giữa một xã hội “xã hội chủ nghĩa” với các hình thái xã hội khác như “chế độ công hữu về tư liệu sản xuất” là chuyện sẽ diễn ra trong tương lai. Liệu có nên đưa cái hình thái chưa có trong thực tế vào làm tên nước? Liệu có nên đưa một chủ thuyết vào tên nước như một thành phần miêu tả? Trước đó, ông Dương Quan Hà, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TPHCM, cho biết có một số ý kiến thông qua hệ thống Mặt trận Tổ quốc đề nghị đặt lại tên nước là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Chúng tôi đề nghị nhân việc sửa đổi Hiến pháp lần này, chúng ta mạnh dạn lấy tên nước chính thức là “Việt Nam” và không thêm các cụm từ khác vào tên nước miễn sao vẫn có nội hàm là một nước đang theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Lời bài hát đủ để thuyết phục những ai khó tính nhất:
Việt Nam Việt Nam nghe từ vào đời
Việt Nam hai câu nói bên vành nôi
Việt Nam nước tôi.
Việt Nam Việt Nam tên gọi là người
Việt Nam hai câu nói sau cùng khi lìa đời
Việt Nam đây miền xinh tươi
Việt Nam đem vào sông núi
Tự do công bình bác ái muôn đời
Việt Nam không đòi xương máu
Việt Nam kêu gọi thương nhau
Việt Nam đi xây đắp yên vui dài lâu
Việt Nam trên đường tương lai,
Lửa thiêng soi toàn thế giới
Việt Nam ta nguyện tranh đấu cho đời
Tình yêu đây là khí giới,
Tình thương đem về muôn nơi
Việt Nam đây tiếng nói đi xây tình người
Việt Nam! Việt Nam!
Việt Nam quê hương đất nước sáng ngời
Việt Nam! Việt Nam! Việt Nam muôn đời
No comments:
Post a Comment