Mẹ vẫn chờ con bên bờ biển Đông

 Ngày giỗ của 64 người lính hi sinh ở đảo Gạc Ma được tính là ngày 27 tháng giêng, bởi lẽ, ngày 14.3.1988, nếu tính theo lịch âm là 27 tháng giêng. Chúng tôi trở về tỉnh Quảng Bình, nơi có 13 liệt sĩ hy sinh trong trận hải chiến đó, những nhang đèn hương khói được thắp lên, và điều ấm cúng là nhiều gia đình không chỉ làm đám giỗ cho người thân của mình, mà họ còn hương khói cho tất cả 64 người lính đã anh dũng hi sinh trong cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo Trường Sa.

“Mạ vẫn chờ con”

Mẹ Trương Thị Ngừ vẫn chờ con bên bờ biển Đông

Mạ là tiếng địa phương của tỉnh Quảng Bình, có nghĩa là mẹ, khi gặp chúng tôi, bà Trương Thị Ngừ ở thôn Tân Định, xã Hải Ninh, huyện Quảng Ninh là mẹ của liệt sĩ Trương Văn Hướng nói: “Mạ vẫn chờ hắn trở về. Mạ không nghĩ hắn mất. Cho đến bây chừ, mạ vẫn nghĩ hắn đi bộ đội, đi làm nhiệm vụ, nên mạ vẫn chờ con về Hướng ơi”.

Làng biển Tân Định làm nghề bãi ngang, mẹ Ngừ sinh được tám người con, anh Hướng là đứa con cả, mọi công việc anh đều cáng đáng. Ngày nhập ngũ, xã Hải Ninh không có đường lộ, mẹ Ngừ tiễn anh băng qua những đồi cát. Nhớ lại ngày đó, mẹ kể: “Trước ngày hắn nhập ngũ, hắn nói với mạ hỏi vợ. Tui nói thôi, con chuẩn bị đi lính rồi, thì bữa mô phục viên, mạ đi hỏi vợ, chừ ưu tiên mấy đứa em ở nhà đã. Rứa mà Hướng nghe, rồi lên đường. Mạ tiễn qua mấy núi cát, làng lúc đó không có đường, đi bộ nửa ngày ra quốc lộ thì gặp bạn bè anh em xong, mạ về”.

Ngày nhận tin anh Hướng hi sinh, mẹ Ngừ bần thần mấy bữa không ăn, rồi hai mươi lăm năm nay, đến bữa cơm, mẹ lại xới lên một chén cơm để đó rồi nói: “Ăn đi Hướng, mạ đơm cơm cho con”. Cùng quê với anh Hướng còn có liệt sĩ Hoàng Văn Túy. Gặp chúng tôi, mẹ anh Túy, bà Nguyễn Thị Tròn nói: “Hắn nói với bọ mạ (ba, mẹ) là xong việc lính tráng hắn về sửa lại cái thuyền đánh cá bãi ngang trước bể Đông rồi làm ăn phụ gia đình, mạ vẫn chờ mấy chục năm nay”.

Phía làng biển Đơn Sa, xã Quảng Phúc, huyện Quảng Trạch, bà Hồ Thị Đức, mẹ của anh hùng Trần Văn Phương kể: “Thằng Phương viết thư về nói mạ đợi hắn về phép sẽ sửa lại cho mạ cái mái nhà ngang để cho mát. Rứa mà hắn ở lại mãi, chừ mái nhà ngang vẫn rứa, chờ bàn tay của hắn”.

Mặc dù đã qua tuổi chín mươi, bà Nguyễn Thị Tạo (xã Đồng Trạch, huyện Bố Trạch), mẹ của liệt sĩ Nguyễn Văn Thiềng như ngọn đèn trước gió, nhưng gặp khi chúng tôi, mẹ vẫn nói: “Thằng Thiềng hắn hứa đi giúp nước giúp non để bọ mạ yên tâm. Mạ nghe rứa mà tin, mà thương, mà chờ hắn về coi bữa ni hắn ra răng”. Mẹ Tạo vẫn tin anh Thiềng chưa mất, mà còn làm việc đâu đó trên biển, bởi mẹ cũng như mẹ Tròn, mẹ Ngừ, các con hi sinh, nhưng không đưa được di hài về, vậy nên, người mẹ làng cát vẫn nghĩ trong tâm hồn mình là: “con của mạ vẫn còn sống đi làm nhiệm vụ”.

Mẹ Nguyễn Thị Tạo (Đồng Trạch, Bố Trach) mẹ của liệt sĩ Nguyễn Văn Thiềng như ngọn đèn trước gió, nhưng gặp chúng tôi vẫn nói một câu: “Thằng Thiềng hắn hứa đi giúp nước giúp non để bọ mạ yên tâm. Mạ nghe rứa mà tin, mà thương, mà chờ hắn về coi bữa ni hắn ra răng”.

Bữa giỗ cho 64 người con

Chúng tôi về thăm quê của các anh lính Hải quân đã anh dũng hi sinh trong trận hải chiến cách đây 25 năm đúng vào ngày giỗ 27 tháng giêng âm lịch năm Quý Tỵ. Tại nhà của liệt sĩ Túy hiện còn nghèo lắm, ngôi nhà úp trên cát, nằm mép bờ biển, nhưng hôm nay lại đông đủ người dân trong làng. Đến dự bữa giỗ anh Tuý, ngoài mười lăm đồng đội của anh đến khói hương, còn có các vị lãnh đạo xã đến với gia đình anh trong khung cảnh ấm cúng.

Cụ Nhỏ, mẹ Tròn, thân sinh liệt sĩ Hoàng Văn Túy làm đám giỗ to nhất 25 năm qua để không chỉ giỗ con mình mà còn giỗ đồng đội của con.

Cha của anh Túy, cụ Hoàng Nhỏ nói: “Bữa ni là bữa cúng to nhất sau 25 năm vắng thằng Túy. Nhà tui nghèo, tiền chế độ liệt sĩ hơn một triệu đồng cũng chỉ đủ mua chút gạo, nhưng năm nay tui làm to là vì năm 2012 có mấy đơn vị người ta cho tiền, tui gop góp lại, mong làm bữa giỗ cho 64 đứa con là người lính Hải quân hi sinh ở Trường Sa”. Cụ Hoàng Nhỏ nói thêm: “Tui biết con tui cùng đồng đội hắn hi sinh, ngày đó làng biển ni nghèo, không có báo, chỉ nghe được đài, nhà tui may có cái đài và bắt sóng đài Tiếng nói Việt Nam, nghe tên con tui, rồi đồng đội của hắn, cả thảy lúc đó là 74 người, sau ni mới biết có mấy người phía Trung Quốc bắt giữ một cách sai trái được trả về thì còn 64 đứa”. Theo cụ Hoàng Nhỏ, trong suy nghĩ của cụ, ngoài anh Hướng là con ruột ra, thì 63 liệt sĩ còn lại, cụ vẫn nghĩ là những người con của mình. Vậy nên, năm nay cụ nói: “Làm đám giỗ to là để cho cả 64 đứa con cùng về chung cơm”. Cụ Hoàng Nhỏ che rạp trước sân nhà, cơm giỗ được xới lên 64 chén cơm, bàn thờ được bày biện kín gian giữa, khói hương thắp đủ 64 nén, phía bàn thờ trời, đặt hướng về biển Trường Sa rồi cụ kính cẩn đọc tên những liệt sĩ giữa làng cát bên bờ biển Đông.

Không chỉ nhà của cụ Hoàng Nhỏ, nhà của mẹ Đức cũng hương khói đủ 64 nén như tấm lòng của người mẹ che chở cho những đứa con đi xa. Ở làng Tả Phan, xã Duy Ninh, huyện Quảng Ninh, chị Trần Thị Liễu, vợ liệt sĩ Nguyễn Mậu Phong ngoài hương khói giỗ chồng, chị vẫn xới cơm đủ chén mời đồng đội của chồng. Chị nói: “Nghĩa tử là nghĩa tận, trên đời anh em có nhau thì về bên kia, đi đâu cũng có đồng đội, nên bữa cơm, tui vẫn cúng mời anh em đồng đội của anh Phong”.

Trên những trang thờ

Chúng tôi tìm về gia đình những liệt sĩ hi sinh trong cuộc hải chiến ngày 14.3.1988 đều nhận thấy trên trang thờ, họ tự hào treo tấm huân công liệt sĩ của người con của mình ở gian nhà giữa một cách trang trọng và đầy tự hào. Ngôi nhà của gia đình anh Túy, một bên treo tấm bằng liệt sĩ do Chủ tịch Hội đồng bộ trưởng Đỗ Mười ký với dòng chữ anh linh: “Đã hy sinh vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, một bên treo tấm bằng Huân chương chiến công hạng ba ghi: “Đã anh dũng hi sinh trong chiến đấu bảo vệ quần đảo Trường Sa” do Chủ tịch nước Võ Chí Công ký.

Trên trang thờ của gia đình mẹ Đức, tấm bằng anh hùng Lực lượng vũ trang của anh Phương có ghi: “Đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc”, vào sổ khen thưởng ngày 13 tháng 12 năm 1989. Tấm Huân chương chiến công hạng nhất của anh hùng Trần Văn Phương ghi: “Đã có thành tích xuất sắc trong chiến đấu bảo về quần đảo Trường Sa”, sổ khen thưởng ngày 4 tháng 10 năm 1988.

Bữa giỗ to nhất của nhà cụ Nhỏ giành cho 64 người con mà cụ xem như con của mình đã ngã xuống ở Trường Sa.

Bao nhiêu người hi sinh là bấy nhiêu sự vinh quang của huân công yêu nước. Tên tuổi của những người lính ngã xuống vì bảo vệ quần đảo Trường Sa thân yêu mãi mãi sẽ không có sức mạnh nào có thể bào mòn, tên tuổi của những người lính có mặt tại trận hải chiến vào ngày 14.3.1988 luôn được xướng lên, nhắc nhớ trong tâm khảm của mọi người dân nước Việt.

Vì thế mà thời gian trôi đi, lớp đàn anh phục viên trở về, lớp đàn em lại lên đường nhập ngũ, tiếp tục ra Trường Sa bảo vệ chủ quyền biển đảo. Trong năm năm trở lại đây, tỉnh Quảng Bình đã có 1210 con em lên đường nhập ngũ vào các đơn vị Hải quân, chủ yếu làm nhiệm vụ bảo vệ vùng biển đảo Trường Sa.

Cần sớm giải quyết chế độ chính sách cho những người chiến đấu bảo vệ tổ quốc Phản hồi sau bài viết “Những người trở về sau giấy báo tử”, phòng Lao động – thương binh – xã hội huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cho biết trường hợp của anh Lê Văn Đông (Thôn Rẫy, xã Tây Trạch) đã được công nhận thương binh hạng 4/4; anh Nguyễn Văn Thống (xã Nhân Trạch) được công nhận thương binh hạng 1/4. Liên quan đến trường hợp của anh Mai Xuân Hải (Liên Trạch) xin cấp giấy chứng nhận là thương binh nhưng chưa được cơ quan chức năng giải quyết, trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Hữu Hoài, chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho biết tỉnh sẽ trực tiếp tiếp nhận hồ sơ của anh Hải để chỉ đạo các đơn vị liên quan giải quyết trong thời gian sớm nhất. Theo các anh Lê Văn Đông, Nguyễn Văn Thống và Mai Xuân Hải, nguyện vọng của các anh là cơ quan chức năng cần sớm giải quyết cho các anh được hưởng chế độ chính sách bị tù đày do chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo của tổ quốc.

BÀI VÀ ẢNH: QUỐC NAM