Tác giả: David Brown – cựu nhân viên ngoại giao Hoa Kỳ với nhiều kinh nghiệm về VN.
Người dịch: Nguyễn Thành (Defend the Defenders)
Thứ hai, 18/3/2013
Khoanh vùng các nghi phạm thông thường…
Hai mươi tháng trước, một thành viên của nhóm khởi xướng blog Anh Ba Sam– nguồn tin “ngoài luồng” hàng đầu ở Việt Nam – đã tìm cách tiếp xúc với tôi. Họ hỏi tôi có phiền gì không nếu họ đăng bản dịch tiếng Việt của một bài mà tôi đã viết về cuộc khủng hoảng đang ngày một trầm trọng trên Biển Đông.
Tôi đồng ý, và từ đó bắt đầu một mối quan hệ mà nhờ nó các bài viết của tôi về Việt Nam đương đại được bạn đọc Việt Nam và người Việt Nam ở hải ngoại biết đến nhiều hơn là vài ngàn bạn đọc trên Asia Sentinel và các ấn phẩm trực tuyến khác của khu vực.
Gần đây, cho đến ngày 8-3, đã có một cuộc tranh luận sôi nổi trên blog Ba Sam về việc Hiến pháp Việt Nam cần được sửa đổi như thế nào. Không có gì lạ ở đây cả; Quốc hội sẽ biểu quyết về một văn bản mới vào mùa thu, và họ đã kêu gọi nhân dân bày tỏ quan điểm tham gia góp ý.
Tin lời cơ quan lập pháp, các bài bình luận được đăng trên Anh Ba Sam nghiêng mạnh về hướng giải phóng các quyền con người được bảo đảm trong Hiến pháp hiện hành khỏi việc bị vô hiệu hóa bởi một loạt các hạn chế lấy cớ an ninh quốc gia.
Nó cũng cổ vũ mạnh mẽ cho việc giảm bớt sự độc quyền của Đảng cộng sản trong việc ra các quyết định chính trị và giải phóng tòa án và truyền thông chính thống khỏi sự chỉ đạo quá mức về chính trị.
Việc này gần như chấm dứt vào ngày 8-3, khi blog Ba Sam bị chiếm đoạt hoàn toàn. Các bài báo và bình luận nhiều năm qua đã bị xóa. Các tài khoản e-mail của nhóm biên tập viên blog cũng bị xâm hại. Nhóm Ba Sam không thể giành lại quyền kiểm soát anhbasam.wordpress.com. Tuy nhiên, đó là một bi kịch có thể kiểm soát. Tất cả dữ liệu đã được sao lưu trên các máy chủ ở nước ngoài, trừ nội dung của một vài ngày (gần nhất).
Nhưng rồi sau đó, vào ngày 13/3, tin tặc lại tấn công, tung lên một đoạn kể lể mà chúng bảo là của biên tập viên điều hành website, đoạn này ráp nối các email và các bức ảnh lại với nhau. Cũng giống như tất cả các màn tuyên truyền hiệu quả khác, đây là một sự pha trộn giữa sự thực và bịa đặt. Một độc giả ngây thơ có thể kết luận rằng đội ngũ Anh Ba Sàm là bọn phản đảng, phản động ở Mỹ, mưu toan lật đổ chính quyền Hà Nội.
Phóng đại thật. Họ là những người phê phán chế độ một cách sắc bén, chắc chắn như vậy rồi, nhưng ưu tiên hàng đầu của Anh Ba Sàm là đăng tải những bản tóm lược khách quan các sự kiện, tin tức ở Việt Nam và về Việt Nam. Bản tóm lược đó bám theo tin tức thời sự 24/7 (24 giờ mỗi ngày, 7 ngày trong tuần). Như chúng ta có thể thấy, blog này đã dành sự chú ý đặc biệt cho những câu chuyện mà hệ thống truyền thông bị nhà nước giám sát của Việt Nam không thể đăng tải. Thực đơn hàng ngày của blog là bản điểm tin thu hút sự chú ý của hơn 100.000 bạn đọc thường xuyên.
Ngoài ra, blog Anh Ba Sam còn đăng rất nhiều bài bình luận, chủ yếu là của một đội ngũ xuất sắc gồm các học giả Việt Nam, các vị lão thành cách mạng và quan chức về hưu. Và họ cũng đăng các bài viết của tôi mỗi ba hoặc bốn tuần về các vấn đề quản lý môi trường, văn hóa truyền thông, các chính sách kinh tế thất bại, các động thái của Trung Quốc nhằm hiện thực hóa yêu sách lố bịch của họ, và những nỗ lực vụng về của chế độ và đảng cầm quyền nhằm cải cách chính sách đất đai, chỉnh đốn nền kinh tế chệch choạc và viết lại Hiến pháp quốc gia.
Vụ xâm nhập Anh Ba Sam làm tôi khó chịu và đó là lý do tại sao tôi viết bài này với ngôi xưng thứ nhất. Chúng tôi đã có một mối quan hệ nghề nghiệp nghiêm túc. Nhóm Ba Sam cho rằng các bài viết của tôi đáng để các độc giả Việt Nam chú ý. Và, tôi biết được một điều rằng những gì tôi viết chắc chắn sẽ được xuất hiện trong một bản dịch ở đâu đó trong thế giới blog tiếng Việt, tôi muốn những gì được cho là của tôi ít nhất cũng đúng là những gì tôi muốn nói. Thỏa thuận của chúng tôi là các tình nguyện viên của Ba Sam sẽ gửi các bản dịch của họ cho tôi, và với sự giúp đỡ từ một người bản xứ đã bằng lòng cưới tôi 44 năm trước, tôi sẽ kiểm tra xem họ dịch có đúng không.
Vào tháng 9-2012, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ban hành một “hướng dẫn” ủy quyền cho công an mạng Việt Nam theo dõi các blog đăng các bài “vu khống, bịa đặt, xuyên tạc và sai sự thật” về các lãnh đạo nhà nước. Cùng lúc đó, ông Dũng phải chiến đấu để giữ ghế, và thật dễ nghĩ rằng chỉ thị của ông ta chỉ đơn giản là đòn đánh vào sự bảo trợ của các đối thủ trong nội bộ Đảng đối với các blog chống Dũng một cách thô tục.
Tuy nhiên, sáu tháng sau đó, một kẻ nào đó đã đánh sập̣ blog hay nhất Việt Nam, cái blog không hề có sự thù ghét cụ thể nào đối với Dũng. Sự giám sát và những nhận xét chế giễu của Anh Ba Sàm là nhằm vào cả hệ thống, hàng ngày, chứ không chỉ là bản thân Dũng.
Với sự bảo mật chặt chẽ hơn và thêm một URL mới,anhbasam04.wordpress.com, blog Anh Ba Sam đang được xây dựng lại, và thế là trò chơi mèo đuổi chuột giữa cộng đồng những nhà báo tự do của Việt Nam và các cơ quan an ninh nội địa của họ lại tiếp tục.
Điều rõ ràng nhất là, giống như cỏ dại trong vườn nhà tôi, hệ thống báo chí tự do trên mạng của Việt Nam có thể bị đánh sập liên tục nhưng không thể bị tiêu diệt. Một số blogger có thể chọn cách đơn giản là đầu hàng thay vì phải ngồi tù hoặc mất sinh kế. Nhưng nhiều blog mới sẽ xuất hiện để thay thế. Cho dù công an mạng Việt Nam có tinh vi đến như thế nào chăng nữa, những nhà bất đồng chính kiến, được Internet tiếp sức, vẫn ở ngoài khả năng kiểm soát của công an. Trong thời đại Internet, chính quyền Hà Nội lẽ ra có thể thảo luận có lý có lẽ với những người phê phán mình, hơn là cố sức đàn áp họ.
Nguyễn Thành (Defend the Defenders)
No comments:
Post a Comment