Màu thời gian

1.

Người nhạc sĩ đứng yên lặng vô hồn, môi vu vơ nụ cười vắng xa không định. Ông ngơ ngác nhìn thân hữu bạn bè trong đêm nhạc vinh danh mình. Họ say sưa hát bài ca đã đưa ông thành danh từ mấy mươi nămtrước. tiếng hát luyến lưu tình tự say đắm thuở thanh xuân của ngườI nhạc sĩ tài hoa bạc mệnh ngân vang. tiếng hát xoáy động, đẩy trôi ông xa hơn vào cõi im riêng quên lãng. Ánh mắt ngu ngơ không đọng vướng kỷ niệm làm thê thiết hơn hình ảnh ông đơn chiếc giữa bầy bóng mờ nhân ảnh cuồng quay. Người vợ hương sắc còn vướng trên nhân dáng, ngượng ngần đứng bên ông dưới ánh đèn màu, đưa tay vẫy chào đám đông rồi dẫn người nhạc sĩ trở về ngồi bất động trên chiếc ghế ở cuối sân khấu.

Người đàn bà ngồi ở cuối hàng ghế khán giả dành riêng cho cựu giáo sư có thời dạy chung trường với người nhạc sĩ. Bà ngồi im lìm, mắt ngấn lệ đăm nhìn ánh mắt ngơ dại của người thầy nhạc sĩ không còn trí nhớ. Lòng bà chìm sâu trong niềm hoài động không cùng. Hơn bốn mươi năm… Ðời người như con đò nhỏ loay hoay trên từng nhánh sông đời.  Những con đò dọc, đò ngang, trôi xa gặp gỡ chia lìa. Mỗi người ngụp lặn trong bến nước đời riêng, thấm đẫm giọt hồng hạnh trùng phùng hay hụt hơi mê đắm. Và những cơn mơ rớt lại. Ðâu đó im lắng dưới lớp thời gian hằn phiến tích, giấc mộng tưởng đã vùi sâu vẫn xanh hơi bởi mong được đoái hoài.

Năm tháng dạy chung trường, rộn ràng với niềm hạnh phúc ân cần đang đến với mình, bà yên tâm cất xếp chiếc áo tơ lòng rung động thời sinh viên diễm mộng vào đáy sâu mê cung kỷ niệm. Ðã qua rồi những chiều Thừa Phủ ngồi chờ Thương Bạc, hắt hiu bóng nắng trên nóc hàng cây long não lối về Ga. Qua rồi đêm Bến Ngự chờ gió lên cho bơ vơ tóc lộng. Qua rồi cơn mộng đầu, đẹp hão huyền…

Bà chuyển trường đi xa theo chồng, theo cuộc đời mình không một gợi nhớ. Bốn mươi năm. Gia đình. Sự nghiệp. Chồng con. Trong căn nhà hạnh phúc giản đơn mà bận bịu đã không còn nơi trú ngụ cho nỗi buồn vui ngày tháng cũ.

Gần đây người học trò cũ của một thời Ðà Nẵng đến tìm thăm. Câu chuyện thương tâm về căn bệnh nan y của nguời thầy nhạc sĩ tài hoa khiến bà quá đỗi buồn lòng. Nhìn cành hoa hải đường trên tay cô giáo, người học trò ý nhị nhắc đến sắc màu tươi thắm của giàn hoa bên lối vào ngôi nhà nhỏ trên thượng thành gần Cửa Thượng Tứ. Ngõ ban sơ hạnh ngân dài. Cổng xô còn vọng điện tài tử qua (1)… Ngõ hạnh. Người đàn bà cắm cành hoa đỏ vào bình, nghe lòng mình thầm nói. Màu hoa chiều nao vụt nở trong ý nghĩ bà tươi tắn linh động như cánh bướm vờn bay trên ngã hoành thành thơm ngát hương sen.

Buổi chiều dài theo chuyện đời đắm say sôi nổi của người nhạc sĩ luôn sống trọn vẹn cho tình cảm địa chấn cuồng xoay. Từng bụi hoa giọt-nắng nương dài theo lưng đồi trước nhà như chiếu trãi gọi mờI người về trong bát ngát hương vàng kỷ niệm.

2.

Ðường Trần Thúc Nhẫn, lối về chợ Bến Ngự, lở bờ gập ghềnh bước chân khuya. Mùi hoa bạch trang, hoa bưởi, từ một góc nào đó trong khu vườn sâu Viễn Ðệ đưa hương thơm ngát vào những đêm trăng. Con đường ngắn từ ngày có cô học trò Quảng Nam  ra trọ học đã dài thêm bước chân của nhiều chàng trai Huế. Có chàng trai Quốc Học ôm đàn đến giữa đời nàng đắm thắm khúc tình ca. Mỗi hoàng hôn chàng nhạc sĩ trẻ tuổi lang thang từ Thành Nội, qua cầu Trường Tiền, qua Ðồng Khánh Quốc Học, theo đường Lê Lợi đi đến Bến Ngự, lang thang mong ngóng gió lên cho bềnh bồng giai điệu khúc Giang Châu. Chiều nay ai có về miền thuỳ dương (2)… Chàng tự hỏi để nghe lòng vun tiếng hát. Tình yêu rộn ràng cơn lốc cuốn xoay mùa của trời đất. Ðể ý chi tới cơn nắng hạ giữa mùa thu hay khung trời mây mù giăng kín sáng mùa xuân. Chỉ còn mùa tình đơm mật ngọt, mùa hoa yêu thương rộn rã môi cười. Chỉ còn dáng em ngồi học bài, tóc ngắn rơi hờ trên trang sách để nghiêng nghiêng hàng dậu ưóp hương đêm mắt ai thắp mộng  đăm nhìn. Không gian lắng đọng, thời gian ngừng trôi, trăng chong đèn khơi vơi ước mơ chàng được làm ngọn đèn dầu soi sáng đôi mắt em sầu đẹp liêu trai. Chỉ còn bước chân sè sẹ vườn đêm, khơi động hương mùi ngải cứu… Còn lại bát ngát đêm và mắt em ngước nhìn lai láng trăng sao. Còn lại tiếng hát gọi mời.

Cô học trò xứ Quảng níu tà áo lụa qua chuyến đò ngang, khép nép chân đi cuống quít buổi chiều bến nước Vân Lâu. Cô bước trong hương sen qua cổng thành lộng gió, nương theo lối phượng ray rứt ve sầu, rồi cheo leo lối đá có rực rỡ giàn hoa tím trước mái nhà đơn sơ chót vót thượng thành. Từ cao điểm tình yêu, cô gái rộn ràng nhìn giòng sông Hương lặng lờ uốn khúc dưới chân và nghe tiếng nhạc lòng mình hòa điệu cùng tiếng đàn của người nhạc sĩ tài hoa.

                         Qua không gian thời gian đẹp như ngày xưa

                          Mắt trong xanh và tóc vờn mây mùa thu

                    Hôm nao nắng vàng về bướm lượn nhạc rộn ràng

                     Tâm tư mình phơi phới đến mùa hẹn cùng sang … (2)

Tình yêu đầu đời mãnh liệt, đắm say, đã giúp chàng viết lên những nốt nhạc huyền thoại. Thế rồi khúc tình ca không còn là của riêng nàng. Niềm thương xứ Huế của cô gái Quảng Nam đã trở thành Khúc Tình Ca xứ Huế của mọi người. Nàng ca sĩ trẻ đẹp đất Thần Kinh, Dạ Ái, cất tiếng nỉ non ngậm ngùi ru lòng người man mác bâng khuâng, khắp phố phường bãi sông bến nước.

Chàng nhạc sĩ bỏ Huế mà đi. Ðàn vác trên vai, người thanh niên bước ra khỏi bóng cổ thành. Chàng đi trong tiếng chuông chờ sáng vọng  ngân, lặng lẽ bóng trăng hoàng thành mơ hồ trải lên đền miếu trùng vây. Có lẽ một lúc nào đó chàng đã dừng lại bên cầu, bâng khuâng nghĩ về miền thuỳ dương bỏ lại, xanh ngời một thuở lớn lên. Chàng bồi hồi thương tưởng đôi mắt đẹp bên tê sông đã bao chiều làm ngơ ngẩn bóng hoàng hôn tả ngạn. Chàng nghe tiếng bước chân  mình hụt hẫng ra đi mà lòng đã chớm âu lo một ngày về ngỡ ngàng khách lạ…

                             Hoàng hôn rơi ngớ ngẩn hàng thuỳ dương

                          Lạnh lùng trong bóng chiều giòng sông Hương

                          Trường Tiền qua mấy nhịp mờ trong sương

                         Ngỡ ngàng khách thấy hồn buồn mênh mang…(2)

Tiếng đàn đã im xa, âm hưởng khúc tình ca cũng buồn như tiếng Nam Bình buông trên giòng đời xuôi ngược (2). Trên từng đỉnh chiều Nam Giao chót vót cô đơn, ánh mắt người ở lại lặng nhìn về cuối con dốc xa, khuất lấp giòng sông trôi để lại dư âm trên lòng thuyền nghe nảo nuột mơ hồ tiếng hát Giang Châu (2)… Tiếng hát lững lơ lời lỗi  hẹn để chiều Bến Ngự, lặng lờ từng thân cầu trắng bắc qua sông, mong chờ người về cho xao xuyến gió lên.

                                 Ai ra đi mà quên ngày xưa đẹp sao

                         Bên ven sông còn nguyên màu hoa chiều nao

                          Trăm năm vẫn hẹn thề nối lại vạn nhịp cầu

                       Xa nhau lòng thương nhớ mai về đẹp lòng nhau… (2)

Nàng Tây Thi đẹp khuynh thành, thướt tha vũ điệu trong đêm văn nghệ cuối năm sáu- mươi do trường Ðại Học tổ chức đã làm xao xuyến tâm hồn bao chàng sinh viên Huế Quảng… Xa rồi những chuyến đò ngang. Cô sinh viên xứ Quảng yên lòng làm người ở lại với miền thuỳ dương êm đềm giòng sông Hương đẹp nguyên sơ và ngày tháng học trò thắm thiết hương yêu…

Tình yêu thuở đầu đời chỉ còn là bóng mây hoài niệm. Màu hoa bên giòng Hương xưa đã phai sắc biệt tăm theo một cung thương đứt đoạn đành. Tiếng đàn đã chùng buông nốt trầm cuối của một khúc tình ca…

Còn có một miền thuỳ dương trong tâm tưởng mà chàng nhạc sĩ phiêu bồng mãi cưu mang bên mình. Vùng đất tình lãng mạng nguyên vẹn màu hoa bên sông chảy qua từng đêm mộng. Vườn dâu xanh (2) từ cuối một giòng sông và ánh trăng vàng ngây ngất nội thành lượn lờ âm vang tiếng cười trên đường về hoa nở đẹp môi cười (2) như thôi thúc chàng dong bước trở về.

Bên cấm thành dưới màu trăng khuê các, tạm quên mình là ông thầy đi chấm thi, người nhạc sĩ cất tiếng trương chi, sôi nổi ôm đàn hát những giòng nhạc say đắm hẹn thề cho một bóng dáng đài trang lòng đang rộn ràng sau the trướng lầu cao. Cuộc tình xa hơn quảng đường Huế-Sài Gòn, dài hơn những chiều cuối tuần thăm viếng quân trường Thủ Ðức. Thế nhưng đọan cuối chuyện tình cũng lững lờ như câu hát lãng mạng ngày nào.

                                 Màu chiều hay là màu mắt em tôi

                                  Nhạc chiều hay là tiếng hát em tôi

                                  Rừng chiều hay là suối tóc em tôi… (2)

Mây thì bay. Mây trời trôi vô định. Quyến luyến một giai nhân mang tên loài yến oanh làm đắm say lòng thanh xuân, chàng đã vay mượn lời thơ bạn tương tư.

                                    Hồn ta theo một loài chim nhỏ

                                   Bay lạc vào sương khói mịt mờ (3)

Cánh chim bay xa, tận vùng cuối biển Thái Bình Dương. Từ miền đất xa quê, nhớ nhà nhớ phố, khúc tình ca ngày cũ đã khơi gạn lại hương xưa. Một thoáng nàng trong đáy sâu kỷ niệm chợt rực rỡ hương môi qua duyên chào qua sóng mắt ai đó choáng ngợp tình si. Hai cảnh đời lưu xứ gặp nhau. Nồng say. Hệ luỵ. Ðành thôi…

                                   Khúc Tình Ca người để dở dang

                                 Tiếng hát Giang Châu đó bẽ bàng (3)…

Người nhạc sĩ bỏ vùng biển xa vướng luỵ về lại quê hương. Chàng về lại với đôi mắt đẹp đã đăm đắm nhìn thấy từ một cuối lớp thuở nào để giữa tiếng giảng Kiều chợt ngây ngất lòng run. Cô học trò ngày xưa vẫn dịu dàng câu quan họ, kể chuyện tình mình qua tiếng ca dao đợi người bên bến nước Hà Thân. Ðói lòng ăn nửa trái sim. Uống lưng bát nước đi tìm người thương…

Chàng mặc lại cánh Áo Nâu làm kẻ hát rong trên hoang tàn đổ nát. Họ nắm tay nhau hát lời ngợi ca tình tự quê hương. Họ cùng hát với nhau bài hương-ca vô tận trong đằm-thắm-dắt-dìu tình nghĩa vợ chồng.

3.

                                    Xin cám ơn người từng hát với tôi

                                        Tuổi thơ chắp cánh bay rồi

                                                Cuộc đời còn lại

                                    Xin cám ơn người từng nói với tôi

                                       Dù cho sớm nắng chiều mưa

                                          Tình vẫn như ngày nào

                                  Xin cảm ơn người từng nhớ đến tôi

                                     Dừng chân giây phút bên trời

                                              Tìm về kỷ niệm

                                 Xin cám ơn người từng khóc với tôi

                                      Buồn vui xin giữ cùng nhau

                                         Giọt nước mắt lần đầu (2)

Tiếng hát người ca sĩ thành danh nhỏ dần trong ngập tràn xúc động. Ðêm nhạc đã tàn. Người nhạc sĩ vẫn ngồi ngu ngơ bất động trên chiếc ghế cuối góc sân khấu. Người vợ nhẩn nại đứng bên chồng vổ về lên đôi vai ông gấy guộc. Bóng họ chìm trong bóng tối.

Người đàn bà ngồi cúi đầu yên lặng dưới quầng sáng phản ánh màu màn nhung tím thẩm. Quanh bà là những hàng ghế trống khán giả vừa bỏ ra về. Bà dợm bước đến gần người đàn bà dịu dàng, chịu đựng, hy sinh suốt đời cho chồng, để nói lời thăm hỏi ân cần nhưng rồi chợt đứng lại nhủ lòng. Bà ngại ngùng khi phải nói về sự xót thương, vì hơn ai hết, bà biết từ lâu nó đã không còn cần thiết cho những người vợ.

Người đàn bà buồn bả nhìn bóng đôi vợ chồng khuất sau bức màn hậu trường sân khấu. Vợ chồng dắt dìu nhau qua cảnh đoạn trường là nỗi hạnh phúc ân cần đã viên thành qua khổ luỵ vì nhau, là đôi mắt sầu đẹp lắng đọng giọt nước mắt bền bỉ lóng lánh thuở tình son. Một niềm riêng bà vẫn cưu mang từ mấy năm nay, chắt chiu, sống với từng ngày…

                                           GHI CHÚ:  (1) Thơ Bùi Giáng

                                                          (2) Nhạc Trần Ðình Quân

                                                          (3) Thơ Trần Hoan Trinh

                                                    PHAN THÁI YÊN