Chuyện Đội Cấn với hậu sinh
Đồng Phụng Việt
04-04-2013
Một số tình tiết trong vụ xử Đoàn Văn Vươn và thân nhân, bị cáo buộc “giết người, chống người thi hành công vụ” khiến mình chợt nghĩ tới Đội Cấn – một nhân vật lịch sử sống vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20…
1.
Vài tài liệu kể rằng, Đội Cấn tên thật là Trịnh Văn Đạt, sinh năm 1881 ở huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Do nhà nghèo, ông đăng lính khố xanh (một loại địa phương quân do chính quyền thuộc địa tuyển mộ, trả lương để bảo vệ quyền lợi của Pháp tại Việt Nam), thay cho anh trai tên là Trịnh Văn Cấn và sau này, vì được thăng thưởng, trở thành “đội” (cách gọi trung sĩ theo kiểu ngày xưa), nên ông được biết đến dưới danh xưng Đội Cấn.
Tuy chỉ huy một đơn vị lính khố xanh đóng ở Thái Nguyên nhưng Đội Cấn không cam tâm làm tay sai cho thực dân. Ngưỡng mộ Hoàng Hoa Thám (người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp ở Yên Thế trong giai đoạn từ 1885–1913), ông bàn với các bạn đồng ngũ như Đội Trường, Đội Giá, Cai (cách gọi hạ sĩ theo kiểu ngày xưa) Xuyên, Cai Mãnh,… nổi dậy chống Pháp.
Đội Cấn đã bí mật liên lạc với Lương Ngọc Quyến (một thành viên của Việt Nam Quang Phục Hội, bị Pháp bắt, kết án chung thân và biệt giam tại nhà lao Thái Nguyên) để lập kế hoạch cướp chính quyền.
Rạng sáng ngày 31 tháng 8 năm 1917, những hạ sĩ quan, binh sĩ khố xanh đã giết viên chỉ huy người Pháp, phá nhà tù Thái Nguyên, giải phóng khoảng 200 tù nhân, kêu gọi dân chúng Thái Nguyên đứng dậy “rửa nhục nước, trả thù nhà”.
Có khoảng 600 người, gồm lính khố xanh, tù nhân và dân chúng theo “Nam binh phục quốc” do Đội Cấn và Lương Ngọc Quyến chỉ huy. Họ làm chủ Thái Nguyên trong năm ngày. Sau đó, Pháp điều khỏang 2.000 quân đến Thái Nguyên đàn áp cuộc khởi nghĩa. Lương Ngọc Quyến tử trận. “Nam binh phục quốc” phải rút về vùng rừng núi Tam Đảo. Họ cầm cự trong 5 tháng. Tháng 11 năm 1918, trong một trận chiến với quân Pháp, Đội Cấn bị thương. Ông tự sát để không rơi vào tay quân Pháp...
Tuy là lính trong một đội quân được thành lập chỉ nhằm bảo vệ lợi ích cho “mẫu quốc” (Pháp) nhưng Đội Cấn không nhắm mắt bảo vệ lợi ích của “mẫu quốc” một cách mù quáng. Dẫu biết rằng, chống “mẫu quốc” cũng như “trứng chọi đá”, ông vẫn đứng dậy để giành lại những quyền lợi chính đáng mà “mẫu quốc” đã chiếm đoạt của người Việt. Vì vậy, với người Việt, Đội Cấn mãi mãi là một anh hùng!
2.
Hôm 3 tháng 4 năm 2013 - ngày thứ hai của phiên xử Đoàn Văn Vươn và thân nhân “giết người, chống người thi hành công vụ”, diễn ra ở Hải Phòng, Hội đồng Xét xử đã thẩm vấn các “bị hại”.
Tờ Tiền Phong tường thuật, có bảy cán bộ, chiến sĩ công an, quân đội tham gia vụ cưỡng chế thu hồi đất của gia đình anh Đoàn Văn Vươn hồi đầu năm ngoái, bị trúng đạn hoa cải, được xác định là “bị hại” (1).
Dù kết quả giám định xác định, sức lao động của các “bị hại” đều giảm (thấp nhất 1%, cao nhất 43%) nhưng cả bảy “bị hại” đều từ chối đòi “bồi thường thiệt hại”. Thậm chí, hai “bị hại” Vũ Anh Tuấn, Đỗ Xuân Trường còn đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo, bởi vi phạm pháp luật của các bị cáo “một phần là do bức xúc”.
Mình tin, hơn một năm trước – ngày 5 tháng 1 năm 2012 – khi nhận lệnh tham gia vụ cưỡng chế thu hồi đất của gia đình Đoàn Văn Vươn, không ai trong số bảy “bị hại” tin rằng họ sẽ vừa bị thương, giảm sức lao động, vừa bị hàng triệu người nguyền rủa, bởi đã tham gia thực hiện một mệnh lệnh vừa sai, vừa bất nhân, bất nghĩa.
Mình cũng tin rằng, không ai trong số họ, kể cả “bị hại” Lê Văn Mải – Thượng tá, Trưởng Công an huyện Tiên Lãng, Hải Phòng, biết một cách tường tận về cái giá mà gia đình Đoàn Văn Vươn phải trả cho việc khẩn hoang, cũng như những âm mưu bẩn thỉu, đê tiện nhằm cưỡng đoạt cho bằng hết các quyền hợp pháp và lợi ích chính đáng của đại gia đình ấy…
Và tất nhiên, không ai trong số họ, kể cả “bị hại” Lê Văn Mải – Thượng tá, Trưởng Công an huyện Tiên Lãng, Hải Phòng, biết rằng, khi vụ cưỡng chế tàn bạo, bất chấp tình – lý ấy làm cho hàng triệu người nổi giận, thượng cấp của họ sẽ bán sự tuân phục thượng lệnh của họ rẻ hơn bèo.
Lúc công chúng còn đang bàng hoàng vì sự quyết liệt của gia đình bị cưỡng chế (dựng nhiều hàng rào chắn đường; rải rơm rạ dự định đốt; dùng kíp điện kích cho các bình ga nổ; dùng súng hoa cải bắn vào đoàn cưỡng chế,…), chưa hiểu tại sao Đoàn Văn Vươn cũng như thân nhân của anh lại làm như vậy thì thượng cấp của họ chủ động tiếp cận báo giới, nhận lời trả lời tất cả các đề nghị phỏng vấn, tự tô vẽ y như một người hùng, đã đứng ra chỉ huy “hiệp đồng tác chiến”, thực hiện những chiến thuật “chưa bao giờ có trong giáo án”, “có thể viết thành sách”. Thậm chí y còn tuyên bố đã kịp “nói với các đồng chí Thường trực rằng, đây không phải kế hoạch tập trận nhưng đúng là phải rút kinh nghiệm vì nó rất là hay, có sự kết hợp giữa địa phương, giữa công an, quân đội, biên phòng, rất là đẹp, đâm ra không có gì phải phàn nàn”.
Cũng y, khi sự thật bị phanh phui, dư luận nguyền rủa đã “co đầu, rút cổ”, đẩy trách nhiệm, buộc thuộc cấp gánh.
Sau khi “thượng lệnh” chính thức được “thượng tầng” xác định là sai, một trong những “nỗ lực sửa sai” mà Đỗ Hữu Ca – kẻ từng nhảy ra nhận vai trò chỉ huy, từng toan đăng ký làm “người hùng” của một “trận đánh” tưởng là có thể khai rằng “rất đẹp, rất hay” – mới làm hồi đầu năm nay, là tổ chức kiểm điểm, cách chức Trưởng Công an huyện Tiên Lãng của “bị hại” Lê Văn Mải, rút về Công an thành phố Hải Phòng làm… Phó Phòng Phong trào (2).
Mình tin, sự thật và diễn biến vụ Đoàn Văn Vươn không chỉ khiến bảy “bị hại” và 50 cán bộ, đảng viên bị kiểm điểm, kỷ luật (3) cảm nhận tường tận hơn về “thân phận” của họ khi là thành viên trong một hệ thống như ở Hải Phòng, là thuộc cấp cho những thượng cấp kiểu Đỗ Hữu Ca, Nguyễn Văn Thành – Bí thư Thành ủy Hải Phòng, kẻ phát minh “gu gồ chấm Tiên Lãng”!
3.
Hệ thống ở Hải Phòng chỉ là một phần của hệ thống đang hiện hữu trên xứ sở này. Hệ thống đó biến các thuộc cấp của nó thành những kẻ thủ ác, lắm khi chính họ cũng không hình dung được việc thi hành thượng lệnh, đồng nghĩa với gieo rắc khổ đau cho đồng bào của mình. Rồi chính họ và thân nhân của họ lại trở thành nạn nhân của những thuộc cấp “thi hành” các loại “công vụ” khác.
Bạn có thể mẫn cán vì cơm áo, mưu cầu thăng tiến để đạt đến sự sung túc cho gia đình, sự vững vàng cho tương lai con cái nhưng lấy gì đảm bảo bạn sẽ đạt được những điều bạn muốn, hoặc giữ được những thứ bạn có khi thượng cấp và thượng tầng như vậy? Chưa kể, bạn và thân nhân của bạn làm sao có thể tránh, việc đã hoặc sẽ trở thành nạn nhân khi xã hội đầy dẫy bất ổn do chính hệ thống tạo ra (vật giá gia tăng, sinh hoạt hỗn loạn, giáo dục – y tế - đạo đức đồng loạt xuống cấp thê thảm).
Từ lâu, lợi ích của hệ thống không còn tương đồng với lợi ích của xã hội. Xét cho đến cùng, lợi ích của hệ thống cũng chẳng phải lợi ích lâu dài của bạn. Bạn tưởng thế thôi chứ nó chỉ đem lại lợi thực cho một nhóm không đông và không có bạn trong đó. Bạn chỉ hưởng sái và khi người ta không cần xài bạn nữa thì sái cũng chẳng còn, bất kể bạn đang ở vị trí nào và từng được tin dùng ra sao. Những gì xảy ra với gia đình Dương Chí Dũng – cựu Cục trưởng Cục Hàng hải là ví dụ gần nhất (4). Chính bạn có thể tìm thêm hàng trăm ví dụ tương tự quanh bạn.
Gần đây, nhóm không đông nhưng muốn đời đời làm “phụ mẫu” của dân tộc này liên tục bảo rằng bạn thuộc về nó, phải bảo vệ nó, nó còn, bạn mới còn. Tại sao? Họ sợ! Bản chất của họ đã bị bóc trần!
Thời Việt Nam thuộc Pháp, xứ sở và dân tộc này rên xiết, lầm than dưới ách cai trị của “mẫu quốc”. Bây giờ có khác gì?
Ngày xưa, người Việt gọi những kẻ cùng giống dòng với mình nhưng lại tận trung, tận lực với “mẫu quốc” là tay sai. Lúc này, ngày một nhiều những người là đồng bào của bạn, bắt đầu công khai gọi những thuộc cấp trong hệ thống muốn đời đời làm “phụ mẫu” của dân tộc này y hệt như vậy.
Mẫn cán tới mức nào thì tay sai vẫn chỉ là tay sai. Còn bạn, bạn có muốn phẩm giá của chính bạn, của thân nhân được tôn trọng như vốn dĩ phải vậy?
Những kẻ muốn đời đời làm “phụ mẫu” của dân tộc này cố gắng duy trì ảo vọng của họ bằng cách biến bạn và những người như bạn trở thành mù quáng. Khi các bạn lắc đầu, bất tuân, ảo vọng sẽ tan biến.
04/04/2013
Chú thích:
Ảnh: Đội Cấn - Wikipedia
04-04-2013
1.
Vài tài liệu kể rằng, Đội Cấn tên thật là Trịnh Văn Đạt, sinh năm 1881 ở huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Do nhà nghèo, ông đăng lính khố xanh (một loại địa phương quân do chính quyền thuộc địa tuyển mộ, trả lương để bảo vệ quyền lợi của Pháp tại Việt Nam), thay cho anh trai tên là Trịnh Văn Cấn và sau này, vì được thăng thưởng, trở thành “đội” (cách gọi trung sĩ theo kiểu ngày xưa), nên ông được biết đến dưới danh xưng Đội Cấn.
Tuy chỉ huy một đơn vị lính khố xanh đóng ở Thái Nguyên nhưng Đội Cấn không cam tâm làm tay sai cho thực dân. Ngưỡng mộ Hoàng Hoa Thám (người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp ở Yên Thế trong giai đoạn từ 1885–1913), ông bàn với các bạn đồng ngũ như Đội Trường, Đội Giá, Cai (cách gọi hạ sĩ theo kiểu ngày xưa) Xuyên, Cai Mãnh,… nổi dậy chống Pháp.
Đội Cấn đã bí mật liên lạc với Lương Ngọc Quyến (một thành viên của Việt Nam Quang Phục Hội, bị Pháp bắt, kết án chung thân và biệt giam tại nhà lao Thái Nguyên) để lập kế hoạch cướp chính quyền.Rạng sáng ngày 31 tháng 8 năm 1917, những hạ sĩ quan, binh sĩ khố xanh đã giết viên chỉ huy người Pháp, phá nhà tù Thái Nguyên, giải phóng khoảng 200 tù nhân, kêu gọi dân chúng Thái Nguyên đứng dậy “rửa nhục nước, trả thù nhà”.
Có khoảng 600 người, gồm lính khố xanh, tù nhân và dân chúng theo “Nam binh phục quốc” do Đội Cấn và Lương Ngọc Quyến chỉ huy. Họ làm chủ Thái Nguyên trong năm ngày. Sau đó, Pháp điều khỏang 2.000 quân đến Thái Nguyên đàn áp cuộc khởi nghĩa. Lương Ngọc Quyến tử trận. “Nam binh phục quốc” phải rút về vùng rừng núi Tam Đảo. Họ cầm cự trong 5 tháng. Tháng 11 năm 1918, trong một trận chiến với quân Pháp, Đội Cấn bị thương. Ông tự sát để không rơi vào tay quân Pháp...
Tuy là lính trong một đội quân được thành lập chỉ nhằm bảo vệ lợi ích cho “mẫu quốc” (Pháp) nhưng Đội Cấn không nhắm mắt bảo vệ lợi ích của “mẫu quốc” một cách mù quáng. Dẫu biết rằng, chống “mẫu quốc” cũng như “trứng chọi đá”, ông vẫn đứng dậy để giành lại những quyền lợi chính đáng mà “mẫu quốc” đã chiếm đoạt của người Việt. Vì vậy, với người Việt, Đội Cấn mãi mãi là một anh hùng!
2.
Hôm 3 tháng 4 năm 2013 - ngày thứ hai của phiên xử Đoàn Văn Vươn và thân nhân “giết người, chống người thi hành công vụ”, diễn ra ở Hải Phòng, Hội đồng Xét xử đã thẩm vấn các “bị hại”.
Tờ Tiền Phong tường thuật, có bảy cán bộ, chiến sĩ công an, quân đội tham gia vụ cưỡng chế thu hồi đất của gia đình anh Đoàn Văn Vươn hồi đầu năm ngoái, bị trúng đạn hoa cải, được xác định là “bị hại” (1).
Dù kết quả giám định xác định, sức lao động của các “bị hại” đều giảm (thấp nhất 1%, cao nhất 43%) nhưng cả bảy “bị hại” đều từ chối đòi “bồi thường thiệt hại”. Thậm chí, hai “bị hại” Vũ Anh Tuấn, Đỗ Xuân Trường còn đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo, bởi vi phạm pháp luật của các bị cáo “một phần là do bức xúc”.
Mình tin, hơn một năm trước – ngày 5 tháng 1 năm 2012 – khi nhận lệnh tham gia vụ cưỡng chế thu hồi đất của gia đình Đoàn Văn Vươn, không ai trong số bảy “bị hại” tin rằng họ sẽ vừa bị thương, giảm sức lao động, vừa bị hàng triệu người nguyền rủa, bởi đã tham gia thực hiện một mệnh lệnh vừa sai, vừa bất nhân, bất nghĩa.
Mình cũng tin rằng, không ai trong số họ, kể cả “bị hại” Lê Văn Mải – Thượng tá, Trưởng Công an huyện Tiên Lãng, Hải Phòng, biết một cách tường tận về cái giá mà gia đình Đoàn Văn Vươn phải trả cho việc khẩn hoang, cũng như những âm mưu bẩn thỉu, đê tiện nhằm cưỡng đoạt cho bằng hết các quyền hợp pháp và lợi ích chính đáng của đại gia đình ấy…
Và tất nhiên, không ai trong số họ, kể cả “bị hại” Lê Văn Mải – Thượng tá, Trưởng Công an huyện Tiên Lãng, Hải Phòng, biết rằng, khi vụ cưỡng chế tàn bạo, bất chấp tình – lý ấy làm cho hàng triệu người nổi giận, thượng cấp của họ sẽ bán sự tuân phục thượng lệnh của họ rẻ hơn bèo.
Lúc công chúng còn đang bàng hoàng vì sự quyết liệt của gia đình bị cưỡng chế (dựng nhiều hàng rào chắn đường; rải rơm rạ dự định đốt; dùng kíp điện kích cho các bình ga nổ; dùng súng hoa cải bắn vào đoàn cưỡng chế,…), chưa hiểu tại sao Đoàn Văn Vươn cũng như thân nhân của anh lại làm như vậy thì thượng cấp của họ chủ động tiếp cận báo giới, nhận lời trả lời tất cả các đề nghị phỏng vấn, tự tô vẽ y như một người hùng, đã đứng ra chỉ huy “hiệp đồng tác chiến”, thực hiện những chiến thuật “chưa bao giờ có trong giáo án”, “có thể viết thành sách”. Thậm chí y còn tuyên bố đã kịp “nói với các đồng chí Thường trực rằng, đây không phải kế hoạch tập trận nhưng đúng là phải rút kinh nghiệm vì nó rất là hay, có sự kết hợp giữa địa phương, giữa công an, quân đội, biên phòng, rất là đẹp, đâm ra không có gì phải phàn nàn”.
Cũng y, khi sự thật bị phanh phui, dư luận nguyền rủa đã “co đầu, rút cổ”, đẩy trách nhiệm, buộc thuộc cấp gánh.
Sau khi “thượng lệnh” chính thức được “thượng tầng” xác định là sai, một trong những “nỗ lực sửa sai” mà Đỗ Hữu Ca – kẻ từng nhảy ra nhận vai trò chỉ huy, từng toan đăng ký làm “người hùng” của một “trận đánh” tưởng là có thể khai rằng “rất đẹp, rất hay” – mới làm hồi đầu năm nay, là tổ chức kiểm điểm, cách chức Trưởng Công an huyện Tiên Lãng của “bị hại” Lê Văn Mải, rút về Công an thành phố Hải Phòng làm… Phó Phòng Phong trào (2).
Mình tin, sự thật và diễn biến vụ Đoàn Văn Vươn không chỉ khiến bảy “bị hại” và 50 cán bộ, đảng viên bị kiểm điểm, kỷ luật (3) cảm nhận tường tận hơn về “thân phận” của họ khi là thành viên trong một hệ thống như ở Hải Phòng, là thuộc cấp cho những thượng cấp kiểu Đỗ Hữu Ca, Nguyễn Văn Thành – Bí thư Thành ủy Hải Phòng, kẻ phát minh “gu gồ chấm Tiên Lãng”!
3.
Hệ thống ở Hải Phòng chỉ là một phần của hệ thống đang hiện hữu trên xứ sở này. Hệ thống đó biến các thuộc cấp của nó thành những kẻ thủ ác, lắm khi chính họ cũng không hình dung được việc thi hành thượng lệnh, đồng nghĩa với gieo rắc khổ đau cho đồng bào của mình. Rồi chính họ và thân nhân của họ lại trở thành nạn nhân của những thuộc cấp “thi hành” các loại “công vụ” khác.
Bạn có thể mẫn cán vì cơm áo, mưu cầu thăng tiến để đạt đến sự sung túc cho gia đình, sự vững vàng cho tương lai con cái nhưng lấy gì đảm bảo bạn sẽ đạt được những điều bạn muốn, hoặc giữ được những thứ bạn có khi thượng cấp và thượng tầng như vậy? Chưa kể, bạn và thân nhân của bạn làm sao có thể tránh, việc đã hoặc sẽ trở thành nạn nhân khi xã hội đầy dẫy bất ổn do chính hệ thống tạo ra (vật giá gia tăng, sinh hoạt hỗn loạn, giáo dục – y tế - đạo đức đồng loạt xuống cấp thê thảm).
Từ lâu, lợi ích của hệ thống không còn tương đồng với lợi ích của xã hội. Xét cho đến cùng, lợi ích của hệ thống cũng chẳng phải lợi ích lâu dài của bạn. Bạn tưởng thế thôi chứ nó chỉ đem lại lợi thực cho một nhóm không đông và không có bạn trong đó. Bạn chỉ hưởng sái và khi người ta không cần xài bạn nữa thì sái cũng chẳng còn, bất kể bạn đang ở vị trí nào và từng được tin dùng ra sao. Những gì xảy ra với gia đình Dương Chí Dũng – cựu Cục trưởng Cục Hàng hải là ví dụ gần nhất (4). Chính bạn có thể tìm thêm hàng trăm ví dụ tương tự quanh bạn.
Gần đây, nhóm không đông nhưng muốn đời đời làm “phụ mẫu” của dân tộc này liên tục bảo rằng bạn thuộc về nó, phải bảo vệ nó, nó còn, bạn mới còn. Tại sao? Họ sợ! Bản chất của họ đã bị bóc trần!
Thời Việt Nam thuộc Pháp, xứ sở và dân tộc này rên xiết, lầm than dưới ách cai trị của “mẫu quốc”. Bây giờ có khác gì?
Ngày xưa, người Việt gọi những kẻ cùng giống dòng với mình nhưng lại tận trung, tận lực với “mẫu quốc” là tay sai. Lúc này, ngày một nhiều những người là đồng bào của bạn, bắt đầu công khai gọi những thuộc cấp trong hệ thống muốn đời đời làm “phụ mẫu” của dân tộc này y hệt như vậy.
Mẫn cán tới mức nào thì tay sai vẫn chỉ là tay sai. Còn bạn, bạn có muốn phẩm giá của chính bạn, của thân nhân được tôn trọng như vốn dĩ phải vậy?
Những kẻ muốn đời đời làm “phụ mẫu” của dân tộc này cố gắng duy trì ảo vọng của họ bằng cách biến bạn và những người như bạn trở thành mù quáng. Khi các bạn lắc đầu, bất tuân, ảo vọng sẽ tan biến.
04/04/2013
Chú thích:
Ảnh: Đội Cấn - Wikipedia
No comments:
Post a Comment