Chất vấn về đá lạ, ấn lạ ở đền Hùng

Một hòn đá với những hình vẽ khó hiểu ngay tại đền Thượng, đền Hùng. Lá phiếu ghi nhận công đức lại có dấu ấn nhân danh vua Hùng. Những vật thể lạ này khiến công chúng đặt câu hỏi về năng lực quản lý.
Từ hòn đá “trấn yểm”

Không được đặt như một đồ thờ tự, hòn đá “lạ” nằm ở đền Thượng cũng đã 4 năm nay. Gọi là lạ vì trên đó có nhiều hình vẽ lạ, chữ viết lạ. Thậm chí có người còn cho rằng đây là một bùa trấn yểm. Được đặt ở đền Thượng - nơi linh thiêng - trung tâm của đền Hùng, hòn đá khiến nhiều người đặt câu hỏi. “Đặt hòn đá ở đó thì sao lại không ảnh hưởng? Mà bùa chú gì ở đó, yểm ai, trấn ai?”, PGS-TS Nguyễn Quốc Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu tôn giáo đặt câu hỏi.

Nhưng chuyện bùa chú không còn là nghi án, bởi ông Nguyễn Tiến Khôi, nguyên Giám đốc Ban Quản lý khu di tích lịch sử đền Hùng đã xác nhận điều đó. Theo ông Khôi, việc đặt bùa này do người trong nước làm, và để tốt cho đền Hùng.

Phiến đá dùng để trấn yểm tại đền Thượng. Ảnh: Nguyễn Long

Tuy nhiên những việc tốt lành đâu chưa biết, chỉ rõ ràng rằng sự nguyên vẹn của di tích đền Hùng đã bị xâm hại. Bởi bản thân hòn đá hoàn toàn không phải yếu tố gốc của di tích. Đền Thượng đã được tu bổ năm 2009 và theo thông tin từ Bộ VH-TT-DL thì trong thiết kế (có cả chi tiết nội thất) của đền Thượng không hề có “hạng mục” hòn đá này.

“Phải làm rõ, việc anh trưng bày, cúng hiện vật được quy định trong quy chế của bản thân di tích như thế nào”, PGS-TS Tuấn đặt câu hỏi. “Nếu có quy chế thì có đúng quy chế không. Nếu chưa có quy chế vì sao anh đặt một hiện vật lạ vào. Tại sao lại có thể đưa vật lạ vào mà không có bất cứ ý kiến của cơ quan chuyên môn vào. Ứng xử với di tích như thế đã tham khảo ý kiến Bộ VH-TT-DL chưa?”.

Theo GS-TS Ngô Đức Thịnh - Ủy viên Hội đồng Di sản quốc gia, luật quy định rõ không được làm gì biến dạng di tích. Hòn đá lạ này theo ông đã làm tính chất của di tích khác đi rồi.

Về thông tin có thể Phú Thọ sẽ tổ chức hội thảo mời các nhà khoa học tham gia thảo luận về hòn đá lạ này, PGS-TS Tuấn cho rằng không nên sa vào tranh luận về hòn đá là gì. Điều quan trọng nhất trong vụ việc này theo ông là ai cho phép đưa vật lạ vào di tích, nếu cho phép thì dựa trên cơ sở pháp lý nào, cơ sở khoa học nào. Thông tin từ Bộ VH-TT-DL chiều qua (16.4) cũng cho biết Cục Di sản đã yêu cầu phía địa phương phải báo cáo cụ thể về trường hợp hòn đá này.

Đến ấn “ban phúc”

Nhưng chuyện lạ ở đền Hùng không chỉ có thế. Khách hành hương đóng tiền công đức tại đền Hùng trong dịp này còn được nhận một chứng nhận lạ. Trên đó là hình một dấu ấn vuông có dòng phụ chú: “Tổ Vương Tứ Phúc - Vua Hùng ban phúc”. Không rõ ai đã cho phép họ “nhân danh” vua Hùng như vậy.

Phiếu ghi công đức tùy tiện xưng danh vua Hùng.

Công đức là một việc làm thể hiện thành tâm muốn đóng góp xây dựng di tích. Thành ý đó đáng được ghi nhận và trong chừng mực nào đó cần tôn vinh. Chính vì thế, các cơ sở thờ tự khác nhau thường có những hình thức đáp lễ người công đức. Ngoài những nơi dùng lộc bánh trái, phiếu ghi công đức cũng là một hình thức ghi nhận công lao như vậy. Nó còn có tác dụng giúp người quản lý quản lý số tiền công đức thập phương. Tuy nhiên, điều đáng nói là sự muôn hình vạn trạng này rất tự phát và không hề có quy định chung từ phía Bộ VH-TT-DL. Việc “xưng danh vua Hùng” như trên, do đó dù rất phản cảm, tuy nhiên không chắc đã phạm luật khi quy định cụ thể về hình thức của một phiếu ghi công đức phải có.

Cũng nói về quy định và thực hiện quy định pháp luật, việc đưa vật thể lạ vào di tích do vẫn được “lờ” đi trong nhiều năm, không bị phạt nên vẫn tiếp tục. Hòn đá lạ ở đền Hùng chỉ là một trong nhiều ví dụ về các vật thể lạ như thế.

Chính vì vậy, nếu không siết lại kỷ cương, pháp chế trong lĩnh vực VH-TT-DL, có lẽ sau đá lạ, ấn lạ sẽ còn những vật thể lạ đáng lo khác.

Người của Bộ VH-TT-DL giới thiệu pháp sư trấn yểm ?

PV trao đổi qua điện thoại với ông Nguyễn Tiến Khôi, nguyên Giám đốc Ban Quản lý khu di tích lịch sử đền Hùng.

Thưa ông, có phải hòn đá được đặt trong thời kỳ ông công tác tại Ban quản lý không?

Hòn đá đó đặt khi tu bổ lại di tích đền Thượng. Khi tu bổ phải làm lễ, các thủ tục tâm linh, pháp sư mới làm được. Khi pháp sư làm, để bảo đảm yên vị thì thấy phải có trấn yểm. Nên cái đó là mình làm chứ không phải nước ngoài yểm.

Người đứng ra trấn yểm có tên là Nguyễn Minh Thông phải không, thưa ông?

Ông ấy là pháp sư. Hiện ông này là Giám đốc Trung tâm ứng dụng văn hóa phương Đông. Lúc giới thiệu pháp sư về làm đền Hùng, các anh ở Bộ VH-TT-DL giới thiệu.

Những người đó giới thiệu ông Thông với tư cách cá nhân hay tư cách của Bộ VH-TT-DL, thưa ông?

Không phải tư cách của Bộ nhưng là những người có trách nhiệm, cá nhân cũng là những người có hiểu biết. Ông Thông là người đã giúp xây đền Mẫu rất linh thiêng. Ông còn tìm huyệt đạo để xây đền Lạc Long Quân, phong thủy rất đắc địa.

Đúng là khi xây dựng các công trình, theo tín ngưỡng dân gian thường có các nghi lễ tâm linh. Nhưng vấn đề là hòn đá lại được đặt ở di tích đặc biệt cấp quốc gia. Như vậy nó phải được phép, thưa ông.

Đã làm tâm linh thì không thể bày vẽ hết các việc được. Báo chí mình cứ nói lung tung thế thì còn gì là tâm linh nữa. Anh em cứ giở khoa học ra thì còn gì là tâm linh nữa